Blockchain mở lối cho hàng triệu người tiếp cận nhà ở xã hội

Ứng dụng blockchain cùng mô hình công tư kiến tạo mở ra cơ hội sở hữu nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, đồng thời minh bạch giá bán và quy trình đầu tư.

Cơ hội từ công nghệ blockchain trong phát triển nhà ở xã hội

Thị trường bất động sản Việt Nam đang đối diện một bài toán nan giải: nhu cầu an cư của người dân tăng cao, nhưng giá nhà leo thang ngoài tầm với. Theo báo cáo mới nhất, giá chung cư tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM đã vượt ngưỡng 70 triệu đồng/m2, thậm chí một số dự án đạt mức 100 triệu đồng/m2.

Trong bối cảnh này, mô hình nhà ở xã hội vốn được kỳ vọng giải quyết bài toán an cư lại gặp khó khăn, khi nhiều đề án triển khai thiếu tính khả thi và chưa chạm đúng đối tượng thụ hưởng. Trong phiên họp Ban chỉ đạo nhà nước về chính sách nhà ở, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, tình trạng người dân có nhu cầu mua nhà nhưng giá quá cao đang là áp lực lớn.

Ngay cả các chương trình hỗ trợ nhà ở xã hội hiện hành cũng chưa thực sự phát huy hiệu quả, khi thủ tục còn nhiều bất cập và chưa bảo đảm đúng đối tượng. Thực tế cho thấy, tại TP.HCM, người nghèo thực sự khó tiếp cận vì không đủ tài chính, trong khi người có điều kiện lại có thể mua nhờ lỗ hổng chứng minh thu nhập. Trước thực trạng đó, các chuyên gia cho rằng, cần một cơ chế đột phá để gỡ nút thắt.

Một trong những hướng đi mới là mô hình “công tư cùng kiến tạo” kết hợp với công nghệ blockchain (chuỗi khối). Ông Lê Văn Thành, Phó tổng giám đốc Ngân hàng Số Vikki, cho rằng Nhà nước có thể đóng vai trò cung cấp quỹ đất sạch và ban hành cơ chế hỗ trợ. Trong khi đó, công nghệ blockchain giúp tạo ra nền tảng minh bạch hóa toàn bộ quá trình huy động vốn, đầu tư, xây dựng và định giá.

Điểm nổi bật của mô hình này là huy động nguồn lực xã hội rộng rãi thay vì chỉ trông chờ vào vài doanh nghiệp bất động sản. Blockchain cho phép nhiều cá nhân, tổ chức cùng góp vốn nhỏ lẻ để hình thành quỹ phát triển nhà ở xã hội. Mọi giao dịch được ghi nhận công khai, hạn chế rủi ro “đi đêm”, đồng thời bảo đảm nhà ở đến đúng đối tượng.

Blockchain minh bạch hóa và đa dạng hóa cách sở hữu nhà ở

Theo phân tích, công nghệ blockchain có thể giúp chia nhỏ giá trị một căn nhà thành nhiều token (đơn vị tài sản số hóa). Ví dụ, một dự án 100 căn hộ có thể được mã hóa thành 100 triệu token, mỗi căn hộ tương ứng 1 triệu token. Người lao động thay vì chỉ nhận lương tiền mặt, có thể nhận một phần dưới dạng token. Khi tích lũy đủ số lượng, họ có thể quy đổi thành quyền sở hữu nhà ở.

Ông Nguyễn Bá Phước, CEO REETECH LAL, nhấn mạnh rằng cách tiếp cận này giúp người thu nhập thấp từng bước tích lũy tài sản, thay vì phải huy động một khoản tiền quá lớn ngay từ đầu. Ngoài ra, mô hình còn có thể kết hợp với cơ chế “xổ số token” định kỳ, trong đó người nắm giữ token được tham gia quay thưởng quyền sở hữu căn hộ. Cách làm này đã từng được áp dụng tại Ấn Độ, tạo động lực để nhiều người dân tham gia và tích lũy.

Quan trọng hơn, blockchain đảm bảo tính minh bạch tuyệt đối. Toàn bộ chi phí đầu tư, tiến độ xây dựng, giá bán được ghi nhận công khai, tránh tình trạng đội giá hoặc phân bổ không công bằng. Điều này giúp Nhà nước kiểm soát chặt chẽ, đồng thời củng cố niềm tin của người dân và nhà đầu tư.

Với mô hình công tư kiến tạo, Nhà nước không cần bỏ toàn bộ nguồn lực, mà đóng vai trò kiến tạo cơ chế và giám sát. Doanh nghiệp tư nhân và nhà đầu tư cá nhân được trao cơ hội tham gia ở nhiều cấp độ. Kết quả là, chi phí vốn cho dự án giảm xuống, giá bán căn hộ hợp lý hơn, và mục tiêu hỗ trợ người nghèo, người thu nhập thấp trở nên khả thi.

Xu hướng thị trường bất động sản xã hội trong kỷ nguyên số

Ứng dụng blockchain vào nhà ở xã hội không chỉ giải quyết bài toán tài chính mà còn mở ra một thị trường mới giàu tiềm năng. Nếu được triển khai, mô hình này có thể thu hút các ngân hàng, quỹ đầu tư, doanh nghiệp công nghệ cùng tham gia, tạo ra một hệ sinh thái đa tầng. Đây cũng là bước đi phù hợp với Nghị quyết 05 của Chính phủ, trong đó khuyến khích thí điểm sàn giao dịch tài sản số hóa, cho phép mã hóa các tài sản thực.

Tuy nhiên, cơ hội đi kèm thách thức. Vấn đề pháp lý về quản lý tài sản số, quyền sở hữu token và cách chuyển đổi sang quyền sở hữu nhà cần được làm rõ. Ngoài ra, Nhà nước cần xây dựng cơ chế ngăn ngừa đầu cơ, đảm bảo token được phân bổ công bằng đến đúng người thu nhập thấp.

Về dài hạn, nếu Việt Nam thành công trong việc kết hợp blockchain với phát triển nhà ở xã hội, mô hình này có thể được nhân rộng sang nhiều loại hình bất động sản khác. Điều đó giúp thị trường minh bạch, công bằng và hiệu quả hơn, đồng thời tạo ra nguồn cung ổn định cho hàng triệu người dân đang khát khao an cư.

Các chuyên gia dự báo, khi công nghệ blockchain ngày càng phổ biến, xu hướng số hóa tài sản bất động sản sẽ trở thành một mảnh ghép tất yếu. Các nhà đầu tư, doanh nghiệp bất động sản cần sớm thích ứng, tìm kiếm cơ hội trong những mô hình mới. Trong khi đó, cơ quan quản lý cần đi trước một bước để ban hành hành lang pháp lý rõ ràng, tạo nền tảng cho thị trường phát triển bền vững.

Việc kết hợp mô hình công tư kiến tạo với công nghệ blockchain đang mở ra hướng đi mới cho nhà ở xã hội tại Việt Nam. Đây là giải pháp giúp giảm chi phí, minh bạch hóa thông tin và tạo cơ hội thực sự cho người thu nhập thấp sở hữu căn hộ. Tuy còn nhiều thách thức về pháp lý và quản trị, nhưng nếu triển khai thành công, blockchain sẽ không chỉ giải quyết bài toán an cư mà còn góp phần nâng tầm thị trường bất động sản, tiến gần hơn đến sự công bằng và bền vững.

Bảo Long

Nguồn tham khảo: Tin Nhanh Chứng Khoán